Hoa Cúc – Mang lại nhiều giá trị trong đời sống

oa cúc một loài hoa rất gần gũi với người dân, mộc mạc mà đơn giản. Ngày tết bên hiên nhà thường có những chậu cúc vàng, cúc nhiều màu, … vừa gọi lên vẻ truyền thống, ấm cúng, sung túc. Vì vậy, mọi người thường chọn hoa cúc để trang trí nhà cửa với mong ước năm mới sức khỏe dồi dào, nhiều may mắn, phước lộc đến bên gia đình.

1. Đặc điểm cơ bản của hoa Cúc

Hoa Cúc có tên khoa học là Chrysanthemum, thuộc họ Cúc (Asteraceae), là loài hoa vô cùng phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà còn khắp thế giới. Theo như thống kê, trên thế giới hiện nay có khoảng 1500 loài Cúc khác nhau với đủ hình dạng và màu sắc. Do đó, đây là một trong số loài thực vật có sự đa dạng sinh học vô cùng phong phú.

Hoa Cúc theo như các tài liệu nghiên cứu thì vốn có nguồn gốc từ Nhật Bản và Trung Quốc từ cách đây 3000 đến 5000 năm về trước. Chúng xuất hiện nhiều trong các văn tự, thơ ca, tác phẩm hội họa hoặc điêu khắc, cho thấy sức ảnh hưởng về mặt văn hóa của hoa Cúc là rất lớn. Ở Việt Nam, hoa Cúc được xếp vào chung thành nhóm tứ quý (Tùng, Cúc, Trúc, Mai) cho thấy sự ưa chuộng và coi trọng của người Việt đối với loài hoa độc đáo này.

Rễ cây hoa cúc thuộc loại chùm
Thân của cây hoa cúc
Hoa và quả của cây hoa cúc
Cụm hoa: Cụm hoa dạng đầu
Bao phấn hữu tính, tức là với các nhị hoa kết hợp lại với nhau tại các gờ của chúng bởi các bao phấn, tạo thành ống
Bầu nhụy với sự phân bổ cơ bản của các noãn hoa
Các noãn hoa trên một bầu nhụy
Mào lông (chùm lông trên quả)
Quả là loại quả bế (tạo thành từ một lá noãn và không nẻ ra khi chín).
Các sesquiterpen có mặt trong tinh dầu, nhưng không có các iriđôit.
Các loại hoa Cúc thường gặp hiện nay

Hoa cúc mâm xôi: Hoa cúc mâm xôi hay còn gọi là cúc đại đóa có danh pháp khoa học là Chrysanthemum morifolium. Hoa cúc mâm xôi thường được lựa chọn để trưng nhà trong các dịp lễ tết. Hoa cúc mâm xôi có bông hoa nở lớn, khi nở hoàn toàn bông hoa tạo hình cầu vô cùng đẹp mắt. Hoa cúc mâm xôi có nhiều màu sắc rực rỡ như đỏ, vàng, tím, trắng. Tại Việt Nam, hoa cúc mâm xôi màu vàng được ưa chuộng nhất.

Cúc họa mi: Là một trong những loài hoa Cúc được yêu thích nhất hiện nay. Cúc họa mi có hình dạng nhỏ nhắn với cánh hoa màu trắng cùng với nhụy vàng. Mùa Cúc họa mi ở nước ta thường bắt đầu từ tháng 11 và kết thúc sau đó khoảng 2-3 tuần. Chính vì mùa hoa rất ngắn cho nên chúng rất được ưa chuộng để mang về trang trí trong nhà, làm quà tặng,…

Cúc thạch thảo: Hoa Cúc thạch thảo nổi bật với một màu tím đặc trưng mà ít giống Cúc nào có được. Chính vì các cánh hoa vô cùng nhỏ bé của chúng, cho nên chúng vẫn thường được mọi người gọi là Cúc cánh mối. Cúc thạch thảo thường được sử dụng để trang trí, làm quà tặng hoặc dùng trong các sự kiện đặc biệt.

Cúc đồng tiền: Hoa Cúc đồng tiền rất được ưa chuộng trong những dịp lễ Tết. Hoa có dạng hình tròn, được chia làm bốn loại khác nhau gồm: Hoa cánh đơn, cánh kép, hoa lùn và hoa cao. Người ta thường trồng hoặc cắm hoa Cúc đồng tiền trong nhà với mong muốn gặp nhiều may mắn, tài lộc và hạnh phúc.

Cúc bất tử: Cúc bất tử hay được gọi ngắn gọn là hoa Bất tử, là loài hoa thuộc họ Cúc, có màu vàng cam đặc trưng vô cùng độc đáo. Các cánh hoa được xếp thành từng lớp với nhau, với lớp ngoài cùng có màu cam đỏ và nhạt dần khi vào lớp trong cùng. Hoa rất lâu tàn cho nên thường được sử dụng để cắm trang trí hoặc dùng trong các sự kiện đặc biệt.

Cúc thược dược: Hoa thược dược hay Cúc thược dược là một trong những loài hoa vô cùng đẹp mắt với nhiều màu sắc rực rỡ, thường được sử dụng trong dịp lễ Tết, đám cưới hoặc trang trí nhà ở. Bông hoa có kích thước lớn với đủ màu sắc khác nhau, hoa có thể nở quanh năm nhưng lại không bền lâu giống như nhiều loài hoa Cúc khác.

Cúc ngũ sắc: Hay còn có tên gọi khác là hoa Cúc Zinnia, Cúc lá nhám, Cúc cánh giấy. Đây là giống hoa có khả năng sinh trưởng tốt và bền lâu theo thời gian. Cúc ngũ sắc chỉ có duy nhất 5 màu (đỏ, vàng, trắng, cam, hồng), rất phù hợp để trồng trong chậu đặt trên sân thượng, ban công, giúp tô điểm cho ngôi nhà của bạn thêm sặc sỡ.

Cúc vạn thọ: Hoa có bông khá to, kích thước cánh hoa cùng với độ xòe phủ lớn. Cúc vạn thọ được trồng nhiều trong những khu vườn và không gian sống xung quanh, mang ý nghĩa cho sự trường thọ, bất diệt với thời gian. Do đó loài hoa này được ưa chuộng để làm quà tặng ông bà, cha mẹ hoặc sử dụng vào những dịp lễ đặc biệt.

2. Ý nghĩa của hoa cúc

Ý nghĩa dựa theo màu sắc

Hiện nay, hoa cúc có rất nhiều màu sắc khác nhau như: cúc trắng, cúc vàng, cúc họa mi, cúc vạn thọ,…. Và mỗi loại hoa cúc lại có một ý nghĩa, thông điệp khác nhau.

Ý nghĩa hoa cúc trắng: Tượng trưng cho lòng cao thượng, sự chân thực.

Ý nghĩa của cúc vàng: Thể hiện lòng kính mến, niềm vui, sự hân hoan.

Ý nghĩa của hoa cúc tím: Bày tỏ sự lưu luyến khi phải chia tay, chia ly.

Ý nghĩa hoa cúc Tây: Biểu tượng của sự chín chắn.

Ý nghĩa cúc vạn thọ: Gửi gắm nỗi buồn, thất vọng.

Ý nghĩa cúc đại đóa: Mang theo sự lạc quan, vui vẻ.

Ý nghĩa cúc Ba Tư: Biểu tượng của sự ngây thơ, trong trắng.

Ý nghĩa của hoa Cúc trong đời sống

Hoa Cúc được sử dụng nhiều trong những ngày lễ và sự kiện quan trọng của người dân Việt Nam. Chúng tượng trưng cho sự trường thọ, lâu dài, lòng biết ơn và hiếu thảo của con cháu đối với cha mẹ, ông bà và tổ tiên. Do đó mà mỗi khi gia đình có giỗ hay tưởng nhớ về người thân thì thường hay cắm một lọ hoa Cúc vàng trên bàn thờ hoặc dùng để đi viếng mộ.

Ý nghĩa của hoa Cúc trong tín ngưỡng, văn hóa

Một số loài hoa Cúc lại có giá trị tín ngưỡng và văn hóa khác nhau theo từng quốc gia riêng biệt.

• Tại Trung Quốc: Hoa Cúc tượng trưng cho sự bất tử, trường tồn với thời gian. Các truyền thuyết xa xưa của Trung Quốc có nhắc đến hoa Cúc như một loại thảo dược cung tiến lên Hoàng đế với khả năng kéo dài tuổi thọ và chữa được bách bệnh.
• Tại Nhật Bản: Hoa Cúc lại tượng trưng cho tầng lớp quý tộc, sự cao quý, giàu sang mà các tầng lớp thấp hơn không bao giờ đạt được. Chính vì thế mà trong một số gia huy, con ấn của Hoàng tộc Nhật Bản ngày xưa có khắc biểu tượng hoa Cúc ở trong.
• Tại một số nước phương Tây: Hoa Cúc đại diện cho những điều quý giá và tuyệt vời nhất. Chúng cũng mang ý nghĩa tượng trưng cho một khởi đầu mới mẻ, thường được dùng làm quà tặng bạn bè, người thân.
• Trong khi đó, ở Việt Nam, hình ảnh hoa cúc gắn liền với sự hiếu thảo, yêu thương cha mẹ.

1. Tác dụng của hoa cúc

• Làm đẹp không gian sống

Hoa Cúc với vô vàn chủng loại và các màu sắc khác nhau, rất phù hợp để trang trí cho không gian sống và ngôi nhà của bạn. Chắc chắn nếu trồng hoa Cúc trong nhà sẽ giúp cuộc sống của bạn tràn ngập màu sắc và dễ chịu hơn.

• Làm trà để uống có lợi cho sức khỏe

Trà Hoa Cúc là loại trà thảo dược vô cùng phổ biến được rất nhiều người sử dụng do khả năng đáng kinh ngạc của chúng đối với sức khỏe con người. Một số tác dụng của trà hoa Cúc đối với sức khỏe có thể kể đến:

Hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ: Trà hoa cúc được mệnh danh là liều thuốc ngủ tự nhiên tốt nhất. Đặc biệt là làm dịu bớt căng thẳng thần kinh, giúp bạn ngủ ngon giấc mà không bị trằn trọc.

Nâng cao sức khỏe hệ tim mạch: Trà hoa cúc có nhiều flavones, một lớp chất chống oxy hóa. Theo nghiên cứu, flavones có khả năng làm giảm huyết áp và mức cholesterol, là những dấu hiệu quan trọng của nguy cơ mắc bệnh tim của bạn. Thêm vào đó, các nghiên cứu gần đây còn chứng minh rằng chất chống oxy hóa trong hoa cúc khá công hiệu trong việc điều trị chứng đau thắt ngực hoặc làm dịu những cơn đau ngực xuất phát từ bệnh động mạch vành.

Cải thiện sức khỏe đôi mắt: Trà hoa cúc đem lại nhiều lợi ích cho “cửa sổ tâm hồn” của bạn, bao gồm tác dụng cải thiện thị lực đối với những người mắt mờ, tầm nhìn yếu. Nếu mắt hay bị đau, khô hoặc đỏ do đọc sách hoặc làm việc với máy tính trong một khoảng thời gian dài, trà hoa cúc chính là lựa chọn hoàn hảo để bảo vệ sức khỏe đôi mắt.

Điều hòa huyết áp: Trà hoa cúc còn có tác dụng kháng khuẩn gây cảm cúm và giúp làm giãn mạch máu, hạ huyết áp, giảm mỡ trong máu.

Giải nhiệt: Tác dụng giải nhiệt hiệu quả của hoa cúc rất tốt cho những người thường xuyên bị nhiệt, nóng bức do làm việc trong môi trường chật hẹp, như văn phòng, công xưởng…

Dưỡng da với hoa cúc trắng

Hoa cúc có chứa nhiều loại tinh dầu, có tác dụng giúp hạn chế các sắc tố đen dưới da nên tránh được hiện tượng nám da, đồng thời làm mềm lớp biểu bì, giúp đẩy lùi các hạt bụi bẩn nằm sâu trong lỗ chân lông ra ngoài.

Chữa lành vết thương

Hoa cúc còn có tác dụng chữa lành những vết cắt do bạn vô tình gây nên. Nghiên cứu đến từ Trung tâm y tế Ronald Reagan UCLA, California (Hoa Kỳ) đã chứng minh khả năng phục hồi vết thương từ việc xóa hình xăm của hoa cúc. Các chuyên gia cho biết, những vết thương sẽ dễ dàng đóng vảy và lành nhanh hơn khi đắp hoa cúc lên da.

Trị viêm lợi

Viêm lợi có thể gây đau, đỏ và sưng tấy khoang miệng, gây khó khăn trong việc nhai, nuốt. Mira Aubuchon, chuyên viên nghiên cứu các vấn đề về răng miệng kiêm bác sĩ tại tổ chức sức khỏe Missouri cho biết, tích tụ nhiều mảng bám trên răng thường là nguyên nhân gây nên chứng bệnh này. Bạn có thể sử dụng hoa cúc như một loại thuốc sát trùng miệng để tiêu diệt các nhân tố có hại cho sức khỏe lợi bằng cách súc miệng bằng hoa cúc 2 phút mỗi lần, 3 lần một ngày.